تبعیض سازمان یافته و توزیع ناعادلانه قدرت

گفتگو با مسعود کردپور، فعال مدنی در کردستان ایران

سال ۸۰ در اوج شکوفایی اصلاحات به رهبری محمد خاتمی و درست در روزهایی که صحبت از حقوق شهروندی ورد زبان‌ها بود، تصمیم گرفتم، به عنوان یک کرد و یک سنی و بطور سمبلیک برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کنم. وارد ستاد انتخابات وزارت کشور شدم، شناسنامه‌ام را جلوی مامور ثبت نام گذاشتم. خوب اسم‌ام «کردپور» است و روشن بود که کرد هستم و از کردستان آمده‌ام و خیلی زود با این پرسش روبرو شدم: مذهب‌ات چیست؟ پاسخ دادم: «سنی هستم.» مامور نگاهی به بالا انداخت و گفت پس نمی‌توانی ثبت نام کنی. پرسیدم چرا؟ پاسخ داد چون سنی هستی. او ادامه داد: طبق قانون اساسی سنی‌ها نمی توانند رئیس جمهور شوند.

با این ماده قانونی آشنا بودم و می‌دانستم که سنی‌ها حق رئیس جمهور شدن ندارند ولی نمی‌دانستم کارمند دولت محمد خاتمی حتی حق ثبت نام را هم برای سنی‌ها قائل نیست. اعتراض کردم. شناسنامه‌ام را بالا گرفتم و گفتم من یک ایرانی‌ام و مثل شما در این کشور حق دارم. مامور توجهی نکرد ولی من کوتاه نیامدم گفتم خبرنگارم اگر ثبت نام‌ام نکنید هم علیه‌تان می نویسم و هم همین الان در اتاق کنفرانس حاضر می‌شوم و فریاد می‌زنم که سنی ها در این کشور از حقوق خود محرواند.

مامور وقتی دید جدی هستم با لحن نه چندان مناسبی گفت: بیا این فرم ثبت نام، پر کن! فرم را پر و رسما برای ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کردم. سال ۸۴ نیز این اقدام را تکرار کردم تنها با این نیت که به طور سمبلیک نشان دهم که سنی‌ها هم در این کشور حق شهروندی دارند و به دلیل مذهب، نمی‌توان افراد را از حق انتخاب شدن محروم کرد.

مسعود کردپور، روزنامه نگار، معلم و فعال مدنی در کردستان ایران در گفتگو با «سو-آرت» با ذکر این تجربه شخصی، می‌گوید: محروم ماندن از حق انتخاب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، تنها نمونه تبعیض سازمان یافته علیه سنی‌ها در ایران نیست، بلکه شما بعد از ۴۰ سال از حکومت جمهوری اسلامی کمتر کرد سنی مذهبی را می‌بینید که در پست‌های مدیریتی کلان به کار گرفته شده باشند. نه در سطح وزراء و نه در سطح معاونین وزراء و نه در سطح سفرا و مقام‌های عالی قضایی کمتر کسی را پیدا می‌کنید که کرد و سنی باشد. اگر در ایران زندگی کنی و اهل تسنن باشی، نباید به پست‌های مهم حکومتی چشم بدوزی، این درسی است که جمهوری اسلامی سعی کرده در این چهل سال به سنی‌ها بیاموزد.

محرومیت از حق برابر با اکثریت در تصاحب پست‌های کلیدی، تنها محرومیت از ارتقاء در نظام مدیریتی نیست، بلکه در کشوری چون ایران که قدرت مرکزی کنترل همه چیز را در اختیار دارد، غیبت در حلقه‌های مهم تصمیم گیری سبب می‌شود که فقر و محرومیت بر زندگی شما سایه افکند، همانگونه که امروز اقلیت‌های ساکن نوار مرزی کشور در فقر و محرومیت شدید روزگار می‌گذرانند. چراکه در این حلقه‌ها کسی نیست که از حقوق آنها دفاع کند، کسی نیست که در هنگام توزیع ثروت به آنها یادآوری کند که کردستان و آذربایجان و سیستان هم گوشه‌هایی از همین خاک‌اند و مردمان‌اش شهروندان همین کشورند.

اینکه آمار بیکاری در این استان‌ها بیش از سایر مناطق ایران است، اینکه افراد زیر خط فقر در این مناطق جمعیت بزرگتری را تشکیل می‌دهند، اینکه توسعه نیافتگی در این مناطق بیشتر به چشم می‌آید، دلیل عمده آن غیبت کردهای سنی در حلقه‌های تصمیم گیری و نتیجه توزیع ناعادلانه قدرت و ثروت است. چراکه کسی از کردهای سنی در قدرت حضور ندارد که برای استیفای حقوق مردم این مناطق تلاش کند.

کردپور معتقد است مسایل اقلیت‌های مذهبی با گفتگو حل می‌شود. او می‌گوید با گفتگو و مذاکره می توان تبعیض‌ها، علیه اقلیت‌ها خصوصا اقلیت های مذهبی را کاهش داد. اینجا نه مساله تجزیه طلبی مطرح است و نه مخالفت با اکثریت، بلکه تنها اعتقادات مذهبی ما با اعتقادات اکثریت یکسان نیست، این اختلاف عقیده نباید به عاملی برای ظلم به اقلیت و نادیده گرفتن حقوق‌شان منجر شود.

*مسعود کردپور روزنامه‌نگار و دبیر آموزش‌ و‌ پرورش در مدارس کردستان و آذربایجان غربی با سابقه‌ای ۲۲ ساله است. مسعود کردپور به همراه برادرش خسرو کردپور در سال ۱۳۹۳ به پاس فعالیت‌های حقوق بشری موفق به دریافت جایزه بین المللی رها متعلق به بنیاد غیردولتی و اتریشی سودویند شدند. جایزه موسسه سودویند برای ادای احترام و تجلیل از افرادی که سهمی در ارتقا و حفاظت از حقوق بشر در ایران داشته‌اند، در نظر گرفته شده است. این موسسه دارای مقام مشورتی سازمان ملل متحد است که در حوزه توسعه و کاهش شکاف کشورهای جنوب و شمال فعالیت می‌کند.